το σχέδιο για την άμεση αποκλιμάκωση του 47% των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων. Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε και έλαβε την έγκριση από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών μία εβδομάδα πριν την δημοσίευση του. Αναμένεται και η έγκριση της Ευρωπαϊκής επιτροπής εντός των επόμενων ημερών.
Τα στοιχεία των συνολικών ανοιγμάτων του Τραπεζικού συστήματος με τέλος Οκτωβρίου 2018 έχουν ως εξής:
• Σύνολο Ανοιγμάτων: 185,9 δις ευρώ
• Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα: 97 δις ευρώ
• Ποσοστό Εξυπηρετούμενων: 52%
• Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα: 88,9 δις ευρώ
• Ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων: 48%
Από το σύνολο των ΜΕΑ, το 49% αυτών είναι καλυμμένα από τις συσσωρευτικές προβλέψεις που έχουν καταγράψει στους ισολογισμούς τους οι τράπεζες. Επιπλέον ο δείκτης κάλυψης ΜΕΑ από εξασφαλίσεις ανέρχεται στο 53% σημειώνοντας αυξητικές τάσεις με το τέλος του 2017 (51,2%). Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες συνδυαστικά είναι πλήρως εξασφαλισμένες για το σύνολο των ΜΕΑ. Ο λόγος όμως των ΜΕΑ προς το σύνολο των ανοιγμάτων παραμένει πολύ υψηλός.
Μέρος των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών αποτελούν και οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις που ανέρχονται στα 16 δις ευρώ. Το κράτος ακολουθώντας τις οδηγίες της ΕΕ το 2014 έδωσε το δικαίωμα στις επιχειρήσεις να διαχωρίσουν την φορολογική υποχρέωση τους (φορολογικό κέρδος) που υπολογίζεται με βάση τους φορολογικούς νόμους, από την υποχρέωση που παράγεται από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (λογιστικό κέρδος). Η διαφορά του φόρου των δύο παραπάνω περιπτώσεων ονομάζεται αναβαλλόμενη φορολογία και παραμένει στο παθητικό του ισολογισμού των πιστωτικών ιδρυμάτων ως απαίτηση έναντι του δημοσίου και συνεισφέρει στα εποπτικά τους κεφάλαια . Για τις τράπεζες το κονδύλι αυτό ανέρχεται σε 16 δις ευρώ.
Η πρόταση προβλέπει τη μεταβίβαση σημαντικού μέρους των ΜΕΑ, περίπου 40 δις ευρώ, μαζί με μέρος της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που είναι εγγεγραμμένη στους ισολογισμούς των τραπεζών σε μία Εταιρεία Ειδικού Σκοπού η οποία θα αναλάβει και την διαχείριση τους. Τα δάνεια θα μεταβιβαστούν στην αξία ισολογισμού (μετά από προβλέψεις). Το ποσό της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που θα μεταβιβαστεί θα αντιστοιχεί σε κάλυψη πρόσθετων ζημιών, ώστε οι αποτιμήσεις των εν λόγω δανείων να προσεγγίσουν τις τιμές της αγοράς. Εν συνεχεία, νομοθετική ρύθμιση θα ορίζει ότι η μεταβιβαζόμενη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση θα καταστεί αμετάκλητη απαίτηση της Εταιρείας Ειδικού Σκοπού έναντι του ελληνικού Δημοσίου, με προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα πληρωμής σύμφωνα με τη διάρκεια του σχήματος.
Για την κάλυψη του τιμήματος της μεταβίβασης, η Εταιρεία Ειδικού Σκοπού θα προχωρήσει σε έκδοση τιτλοποίησης (securitization), όπου θα εκδοθούν τρεις τάξεις τίτλων (senior, mezzanine, junior). H κατώτερη τάξη τίτλων, junior, θα καλυφθεί από τις τράπεζες (με συμμετοχή εκάστης που δεν θα υπερβαίνει το 20%) και το Ελληνικό Δημόσιο. Οι διαβαθμίσεις των τίτλων ορίζονται από το ύψος της εξασφάλισης του καθενός. Εκτιμάται ότι επενδυτές θα απορροφήσουν μέρος της ανώτερης τάξης (senior) και σημαντικό ποσοστό της ενδιάμεσης τάξης (mezzanine). Η εξασφάλιση αποπληρωμής των ανώτερων τίτλων βασίζεται στην μετατροπή των 16 δις ευρώ αναβαλλόμενης φορολογίας σε αμετάκλητη απαίτηση έναντι του Δημοσίου.
Η αποτίμηση των δανείων προς μεταβίβαση θα γίνει από ανεξάρτητους τρίτους φορείς και η τελική διάρθρωση της συναλλαγής (συμπεριλαμβανομένων των ποσοστών των τριών τάξεων τίτλων) από τους συμβούλους της έκδοσης βάσει συνθηκών αγοράς. Η διαχείριση του σχήματος θα γίνεται από ιδιώτες (εταιρείες διαχείρισης για δάνεια και πιστώσεις) και αναμένεται να υπάρξει διαχωρισμός διαχείρισης ανά κατηγορία δανείων (επιχειρηματικά, στεγαστικά καταναλωτικά κλπ).
Για πρώτη φορά βλέπουμε αυτό που ζητούσε η αγορά σε συνολικό επίπεδο, την ίδρυση μιας Bad Bank που θα απορροφήσει μεγάλο μέρος των ‘κόκκινων’ δανείων και θα καθαρίσει τους ισολογισμούς των τραπεζών. Τα οφέλη πάρα πολλά από αυτή την ενέργεια και αναφέρουμε ενδεικτικά την μείωση των αποθεμάτων ΜΕΑ, την βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης των ΜΕΑ από εξειδικευμένη εταιρεία, την διατήρηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών σε διψήφιο νούμερο. Επίσης με μία τέτοια κίνηση διαμορφώνεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο επίτευξης οργανικής κερδοφορίας και εσωτερικής δημιουργίας κεφαλαίου λόγω βελτίωσης της ποιότητας περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών. Τέλος διαμορφώνεται ένα σαφές πλαίσιο επαναπροσδιορισμού του επιχειρησιακού μοντέλου των τραπεζών και μειώνεται η αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές τους.
Οι εξειδικευμένοι Σύμβουλοι επιχειρήσεων της Financial Factor Consulting με την πολυετή εμπειρία τους βρίσκονται πάντα δίπλα στην Ελληνική επιχείρηση υποστηρίζοντας την σε όλα της τα σχέδια, ανεξαρτήτως μεγέθους, είτε αφορούν την καθημερινότητα της είτε την Στρατηγική της στόχευση.
Επιμέλεια Δονάτος Ι. Πετράτος
Financial Factor Consulting
Τμήμα Αναλύσεων