Στις 92 σελίδες της η έκθεση (Staff report for the 2016 Article IV consultation) επαινεί τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η χώρα μας από την αρχή της κρίσης για την εξισορρόπηση των μακροοικονομικών της μεγεθών. Επισημαίνει όμως ότι η οποιαδήποτε βελτίωση στα μεγέθη έχει επιφέρει τεράστιο κόστος στην κοινωνία το οποίο καταγράφεται στην υποχώρηση των διαθέσιμων εισοδημάτων και στην υψηλή ανεργία. Το Ταμείο αναγνωρίζει ότι η κατάσταση έχει ισορροπηθεί με την έλευση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης και την συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ του οργανισμού και του Ελληνικού κράτους.
Το Ταμείο εστιάζει τις υποδείξεις του στους παρακάτω 4 τομείς δραστηριότητας:
• Δημοσιονομική πολιτική. Λόγω της κυκλικής οικονομικής θέσης που βρίσκεται τώρα η Ελλάδα, δεν έχει ανάγκη περισσότερες δημοσιονομικές πολιτικές πέρα από αυτές που ήδη έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζονται. Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο θα πρέπει η χώρα να επεκτείνει την φορολογική της βάση και να προχωρήσει σε περαιτέρω εξορθολογισμό του συνταξιοδοτικού της συστήματος.
• Τραπεζικός τομέας. Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια θα πρέπει να υποχωρήσουν ταχύτατα για να εξισορροπηθεί η τραπεζική πίστωση και να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη.
• Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Εδώ το Ταμείο προτείνει πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στον εργατικό και παραγωγικό τομέα καθώς και στον τομέα των προσφερόμενων υπηρεσιών με αποφυγή επιστροφής στο παλαιό μη ευέλικτο εργατικό πλαίσιο.
• Ελάφρυνση χρέους. Ακόμα και με την εφαρμογή των παραπάνω φιλόδοξων πολιτικών, το Ταμείο εκτιμά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς να υπάρξει σημαντική ελάφρυνση του χρέους από τους Ευρωπαίους εταίρους.
Οι παραπάνω σημαντικοί τομείς που χρειάζονται την στόχευση και τους πόρους για την βελτίωση τους από τις Eλληνικές αρχές, σύμφωνα με το Ταμείο ξεχωρίζουν γιατί:
• Παρά τις επιτυχημένες προσπάθειες για ισοσκελισμό του εμπορικού της ισοζυγίου, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να επανέρθει στα προ κρίσης επίπεδα του ΑΕΠ της. Ενδεικτικά η χώρα μας βρίσκεται στον 8 χρόνο της κρίσης με το ΑΕΠ της να βρίσκεται στο 70% του επιπέδου την στιγμή έναρξης της κρίσης. Η Ευρωζώνη έχει ξεπεράσει την κρίση και το ΑΕΠ της έχει επανέρθει στα προ κρίσης επίπεδα από τον τρίτο χρόνο. Η μεγαλύτερη διάρκεια επαναφοράς του ΑΕΠ παρατηρήθηκε στην Μεγάλη Ύφεση του 1930 όπου χρειάστηκαν 7 έτη επαναφοράς στα προ κρίσης επίπεδα.
• Ο βηματισμός των μεταρρυθμίσεων έχει υποχωρήσει λόγω κούρασης και κοινωνικού κόστους. Το Ταμείο επισημαίνει ότι κατά την διάρκεια των τελευταίων 6 ετών η Ελλάδα είχε 7 κυβερνήσεις όπου καμία δεν κατάφερε να κινητοποιήσει μια ευρεία πολιτική συμμαχία για να ολοκληρώσει επιτυχώς τα δύο προηγούμενα προγράμματα στήριξης. Ενδεικτικά από τις 24 προγραμματισμένες αξιολογήσεις μόνο 10 ολοκληρώθηκαν επιτυχώς.
• Η Ελλάδα αντιμετώπισε την τελευταία κρίση της το 2015 και ελάχιστα απέφυγε την έξοδο από την Ευρωζώνη με την βοήθεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης. Οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν σε ένα πακέτο βοηθείας 86 δις ευρώ που αντιστοιχεί στο 49% του ΑΕΠ της χώρας σε συμφωνία με τις Ελληνικές αρχές για συνέχιση του προγράμματος.
• Παρά την βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, οι ισολογισμοί και του κράτους και των ιδιωτών παραμένουν ανισοσκελής. Το Δημόσιο χρέος έχει ανέρθει στο 180% του ΑΕΠ που είναι κατά 65% υψηλότερο από τα προ κρίσης επίπεδα. Αυτή η ανισορροπία έχει μεταφερθεί στον ιδιωτικό τομέα με τα χρέη του να αγγίζουν το 140% του ΑΕΠ συμπεριλαμβάνοντας τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τις οφειλές των ιδιωτών προς το κράτος.
• Η οικονομία παραμένει ακόμα μη ανταγωνιστική. Λόγω της αδυναμίας να προχωρήσει η Ελλάδα σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις αλλά και λόγω της έλλειψης επενδύσεων, η ανταγωνιστικότητα της δεν έχει βελτιωθεί εν συγκρίσει με τους κοντινούς ανταγωνιστές της. Σε συγκριτική μελέτη των ετών 2008 και 2015 η ποσοστιαία αύξηση των εξαγωγών της Ελλάδας κυμαίνεται στο 4% όταν η Ισπανία για το ίδιο διάστημα ξεπέρασε το 25% η Πορτογαλία αγγίζει το 30% και η Ιρλανδία διπλασίασε τις εξαγωγές της κατά 100%.
Σε επόμενο άρθρο μας θα καταγράψουμε τις προκλήσεις που σύμφωνα με την έκθεση έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα σε ότι αφορά την βελτίωση των οικονομικών της μεγεθών.
Οι εξειδικευμένοι Σύμβουλοι επιχειρήσεων της Financial Factor Consulting με την πολυετή εμπειρία τους βρίσκονται πάντα δίπλα στην Ελληνική επιχείρηση υποστηρίζοντας την σε όλα της τα σχέδια, ανεξαρτήτως μεγέθους, είτε αφορούν την καθημερινότητα της είτε την Στρατηγική της στόχευση.
Επιμέλεια Δονάτος Ι. Πετράτος
Financial Factor Consulting
Τμήμα Αναλύσεων