Οι οικονομολόγοι και ερευνητές του οργανισμού ανέλυσαν τα στοιχεία των φορολογικών εσόδων των κρατών κατανέμοντας τα σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, σε φόρο εισοδήματος επιχειρήσεων, σε φόρο προστιθέμενης αξίας ΦΠΑ, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, φόρο περιουσίας και ειδικών φόρων κατανάλωσης για την προηγούμενη δεκαετία και κατέγραψαν τις μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζουν τα κράτη μέλη εντός του 2016.
Η βασική τάση φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του Εθνικού ακαθάριστου προϊόντος των χωρών μελών δείχνει ότι η κρίση ώθησε τις κυβερνήσεις σε επαναπροσδιορισμό των φορολογικών τους συντελεστών. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ενώ το 2009 τα φορολογικά έσοδα αντιστοιχούσαν στο 32,4% του Εθνικού Ακαθάριστου προϊόντος του συνόλου των τρατών μελών, στο τέλος του 2015 το ποσοστό ανήρθε στο 34,3% που αποτελεί ρεκόρ για τα στοιχεία που καταγράφει ο οργανισμός από το 1965.
Το 2016 αντιμετωπίζεται ως ένα ακόμα έτος που προσπαθεί η παγκόσμια οικονομία να εξέρθει από την κρίση σύμφωνα με τον γραμματέα του οργανισμού. Η χαμηλή ενίσχυση του κατά κεφαλή εισοδήματος, η ανυπαρξία επενδύσεων, η προσπάθεια των κρατών να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους και η διευρυμένη οικονομική ανισορροπία, ώθησαν το μεγαλύτερο μέρος των κρατών μελών σε υποτίμηση των φορολογικών συντελεστών. Οι χώρες που κατά το 2016 ανέλαβαν μεγάλες φορολογικές μεταρρυθμίσεις εκτός της χώρας μας είναι και η Αυστρία το Βέλγιο η Ουγγαρία το Λουξεμβούργο η Ολλανδία και η Νορβηγία. Μέρος των μεταρρυθμίσεων αποτελούν και η ενσωμάτωση στο φορολογικό δίκαιο των κρατών μελών των οδηγιών του οργανισμού για την ελεύθερη και απρόσκοπτη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών των κατοίκων τους.
Παρατηρώντας τις φορολογικές τάσεις διαπιστώνουμε ότι τα κράτη που παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό φορολογικών εσόδων προς το ΑΕΠ τους είναι αυτά που εμφανίζουν και το υψηλότερο ποσοστό κρατικών δαπανών προς τους πολίτες τους. Έτσι η Δανία με 46,5% η Γαλλία με 45,5% και το Βέλγιο με 44,8% ποσοστό φορολογικών εσόδων προς ΑΕΠ, καταγράφουν κρατικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ 55%, 57% και 54% αντίστοιχα. Αντίστοιχα υπάρχουν και χώρες με χαμηλό ποσοστό φορολογικών εσόδων ως προς το ΑΕΠ αλλά με υψηλό συντελεστή δαπανών δείχνοντας τον δρόμο της αποτελεσματικής διαχείρισης των κρατικών εσόδων. Η Μεγάλη Βρετανία εισπράττει λίγο πάνω από το 32% του ΑΕΠ της σε φορολογικά έσοδα και επιστρέφει το 44% του ΑΕΠ της στους πολίτες της. Το ίδιο και η Ιαπωνία με 31% και 43% αντίστοιχα. Η χώρα μας για το 2014 βρίσκεται στην δεύτερη ομάδα των κρατών του ΟΟΑΣΑ με 36% του ΑΕΠ εισπράξεις από φορολογικά έσοδα και επιστροφή στους πολίτες της του 47% λόγω των επιπτώσεων της 7ετίας της κρίσης.
Η δεύτερη παρατήρηση των στοιχείων της έκθεσης αφορά την αύξηση των ποσοστών των ασφαλιστικών εισφορών στην συνολική πίτα των φορολογικών εσόδων. Μέχρι και το 2000 οι ασφαλιστικές εισφορές αποτελούσαν το 24% των συνολικών εσόδων για τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ. Το ποσοστό αυτό ενισχύθηκε στο 26,8% για το 2014 καταδεικνύοντας τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά συστήματα των χωρών λόγω του δημογραφικού προβλήματος αλλά και λόγω του υψηλού ποσοστού ανεργίας. Αντίστοιχα τα εταιρικά φορολογικά έσοδα υποχωρούν στο 8,8% έναντι του 11,2% και τα έσοδα από ειδικού φόρους κατανάλωσης στο 12,5% έναντι του 13,7%. Ελάχιστη υποχώρηση καταγράφουν τα έσοδα από την φορολογία φυσικών προσώπων στο 24% των συνολικών φορολογικών εσόδων για το 2014 έναντι του 24,9% του 2000.
Για το 2016 σύμφωνα με την έκθεση η πλειοψηφία των κρατών μελών προγραμματίζει μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα επιφέρουν υποχώρηση στα φορολογικά έσοδα με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την μείωση του ποσοστού ανεργίας. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που προγραμματίζει αλλαγές για αύξηση των φορολογικών εσόδων σε όλους τις επιμέρους φορολογικές συνιστώσες δηλαδή φόρο εταιρικών και φυσικών προσώπων, ακίνητη περιουσία, ασφαλιστικό σύστημα ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Επιμέλεια Δονάτος Ι. Πετράτος
Financial Factor Consulting
Τμήμα Αναλύσεων