Το τελευταίο διάστημα είχαμε δύο αναγγελίες από δύο σημαντικούς οργανισμούς για το ύψους που έχει το παγκόσμιο χρέος. Η πρώτη ανακοίνωση προέρχεται από το ΔΝΤ το οποίο αναφέρει ότι το παγκόσμιο χρέος ανήρθε για το 2018 στα επίπεδα των 188 τρις δολάρια.
Η δεύτερη ανακοίνωση ήρθε από το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (Institute of International Finance) το οποίο εκτιμά το παγκόσμιο χρέος στα 255 τρις δολάρια στο τέλος του 2019. Η διαφορά μεταξύ των δύο οργανισμών προέρχεται από την συμμετοχή του επιχειρηματικού χρέους που δημιουργείται από τα νέα πολύπλοκα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία δεν υπολογίζει το ΔΝΤ.
Το ΔΝΤ στην έκθεση του για το παγκόσμιο χρέος αναφέρει ότι για το 2018 αυξήθηκε κατά 3 τρις δολάρια έναντι του χρέους του 2017. Επιπλέον ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ ενισχύθηκε στο 226% έναντι του 224,5% του προηγούμενου έτους. Σύμφωνα με το ταμείο παρά το γεγονός ότι η αύξηση του 1,5% ήταν η μικρότερη από το 2004, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι ορισμένα κράτη εμφανίζουν αδυναμίες που δεν θα τους επιτρέψουν να ανταπεξέλθουν σε μια ενδεχόμενη ύφεση.
Η αύξηση του ΑΕΠ κατά τα τρία τελευταία έτη 2016-2018 επέτρεψε στις αναπτυγμένες χώρες να μειώσουν τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ χωρίς όμως να διαγράφεται σημαντική τάση μείωση του χρέους. Αντίθετα στις αναπτυσσόμενες αλλά και χαμηλού εισοδήματος χώρες, ο δείκτης επιδεινώθηκε. Χαρακτηριστικά ο δείκτης χρέους της Κίνας ανήρθε στο 258% για το 2018 ενώ του αντίστοιχου εμπορικού της αντιπάλου, των Ηνωμένων Πολιτειών έφτασε στο 265%. Στους δείκτες περιλαμβάνεται και το δημόσιο αλλά και το ιδιωτικό χρέος.
Από το 2009 μέχρι και το 2017 το ταμείο κατέγραφε μείωση του παγκοσμίου χρέους. Κατά μέσο όρο το παγκόσμιο χρέος αντιστοιχεί σε 88.000$ κατά κεφαλή σε κάθε κάτοικο του πλανήτη το οποίο ξεπερνά 2,5 φορές το παγκόσμιο κατά κεφαλή εισόδημα. Οι περισσότερο χρεωμένες χώρες είναι και οι πιο αναπτυγμένες. Την κορυφή κρατά η τριάδα των ΗΠΑ, Κίνα και Ιαπωνία που το συνολικό χρέος τους αντιστοιχεί σε κάτι παραπάνω από το μισό παγκόσμιο χρέος.
Στη συνέχεια το ταμείο αναφέρει ότι το ιδιωτικό χρέος έχει τριπλασιαστεί από την δεκαετία του 1950 το οποίο και αποτελεί τον κεντρικό μοχλό αύξησης του παγκόσμιου χρέους. Το δημόσιο χρέος καταγράφει και αυτό μια σταθερή αύξηση από την δεκαετία του 1970 και την πετρελαϊκή κρίση και μετά με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες ιδιαίτερα της Άπω Ανατολής να οδηγούν την κούρσα του χρέους. Κατά το ταμείο οι χώρες θα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να διαχειριστούν σωστά τα δημοσιονομικά τους. Η περίοδος των χαμηλών επιτοκίων και του εύκολου δανεισμού δεν βοηθά στην ορθολογική διαχείριση.
Κοιτώντας τα επιμέρους στοιχεία των κρατών βλέπουμε ότι στις αναπτυγμένες οικονομίες την πρωτιά του δείκτη ιδιωτικού και δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ κρατάει το Λουξεμβούργο με δείκτη 434% όπου όμως το 95% αφορά ιδιωτικό χρέος και αμέσως μετά ακολουθεί η Κύπρος με δείκτη 421% όπου και σε αυτή τη χώρα το 77% αφορά ιδιωτικό χρέος λόγω των εταιρειών που δηλώνουν έδρα το νησί. Η χώρα μας καταγράφει δείκτη συνολικού χρέους στο 300% όπου μόνο το 40% αφορά ιδιωτικό χρέος και το υπόλοιπο 60% αφορά το δημόσιο χρέος μας.
Στις αναπτυσσόμενες οικονομίες βρίσκουμε πρώτη τις Μπαχάμες με δείκτη συνολικού χρέους στο 344% με το 84% αυτού να προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα. Ακολουθεί η Κίνα με δείκτη 258% όπου και εδώ το 82% ανήκει στον ιδιωτικό τομέα και ο Λίβανος που σπαράζεται από τις εμφύλιες διαμάχες με δείκτη συνολικού χρέους στο 252% με μόνο το 40% να ανήκει στους ιδιώτες.
Το παγκόσμιο χρέος σύμφωνα με το ταμείο αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη των μικρών κρατών ενώ λειτουργεί ως μέσο για την ανάπτυξη των μεγάλων κρατών εφόσον υπάρχει συνετή διαχείριση του. Οι αναπτυγμένες οικονομίες, εξαιρουμένων ορισμένων σημαντικών χωρών, κατέγραψαν δημοσιονομικά πλεονάσματα που τους επέτρεψαν να περιορίσουν την έκθεση τους σε επιπλέον δανεισμό. Την ίδια στιγμή, το χρέος των αναδυόμενων οικονομιών και των αναπτυσσόμενων χωρών με χαμηλό εισόδημα παραμένει συνολικά σε ανοδική πορεία.
Τέλος το ταμείο αναφέρει ότι η αύξηση της χρήσης ιδιωτικού χρέους με σκοπό την πληρωμή μερισμάτων, την επαναγορά μετοχών, τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές θα μπορούσε «να πολλαπλασιάσει τα πλήγματα» σε περίπτωση πτώχευσης εταιρειών ή σε περίπτωση που κάποιες εταιρείες προσπαθούν να περιορίσουν ραγδαία το χρέος τους μειώνοντας δραματικά τις επενδύσεις ή το προσωπικό τους. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά το χρέος των εταιρειών στις ανεπτυγμένες οικονομίες αυξάνεται σταθερά από το 2010 και μετά και σήμερα βρίσκεται ακριβώς στο ίδιο επίπεδο στο οποίο βρισκόταν και το 2008, όταν και πάλι είχε εκτιναχθεί στα ύψη.
Οι εξειδικευμένοι Σύμβουλοι επιχειρήσεων της Financial Factor Consulting με την πολυετή εμπειρία τους βρίσκονται πάντα δίπλα στην Ελληνική επιχείρηση υποστηρίζοντας την σε όλα της τα σχέδια, ανεξαρτήτως μεγέθους, είτε αφορούν την καθημερινότητα της είτε την Στρατηγική της στόχευση.
Επιμέλεια Δονάτος Ι. Πετράτος
Financial Factor Consulting
Τμήμα Αναλύσεων